9 września 2019 r. w Zespole Szkół w Jabłonowie Pomorskim odbyła się konferencja popularnonaukowa pt. „Jabłonowo Pomorskie w kontekście II wojny światowej” zorganizowana w ramach wojewódzkich obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Celem było nie tylko spopularyzowanie wiedzy o tym mrocznym okresie w dziejach naszego kraju i naszego regionu, lecz również przybliżenie uczestnikom, w szczególności młodzieży, w jaki sposób wojna dotknęła naszą małą ojczyznę – Jabłonowo Pomorskie i okolice. Patronat nad konferencją objęli Przewodniczący Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego Pan Ryszard Bober oraz Starosta Brodnicki Pan Piotr Boiński. Gości powitała dyrektor Zespołu Szkół w Jabłonowie Barbara Bober. Przytoczyła słowa Jana Pawła II: „Naród, który nie zna swojej przeszłości, umiera i nie buduje przyszłości” i podkreśliła, że my chcemy pamiętać o przeszłości i chcemy, by wiedza o tych czasach była znana młodemu pokoleniu. Uroczystego otwarcia konferencji dokonał Pan Ryszard Bober Przewodniczący Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego, który w swoim wystąpieniu powiedział m.in.: „1 września właśnie w naszym mieście padły pierwsze strzały, ponieważ Jabłonowo było przed wojną strategicznym punktem dla najeźdźcy: leżało około 10 kilometrów od granicy z Niemcami i miało trakt kolejowy, który rozchodził się w kilku różnych kierunkach. Pierwsze strzały miały paść na wiadukt, ale trafiły w pobliskie budynki (późniejszy SKR). Następnie zaatakowano dworzec kolejowy, a przy okazji zniszczono również pocztę i kilka domów. Wtedy zginęli też pierwsi mieszkańcy naszego miasteczka.” Właśnie z tych powodów konferencja została zaplanowana w Jabłonowie, wpisując się w wojewódzkie obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Pierwszą prelegentką konferencji była dr Izabela Mazanowska z delegatury IPN w Bydgoszczy. Mówiła o sytuacji mieszkańców Jabłonowa na tle sytuacji Pomorzan, których ziemie wcielono do III Rzeszy. Następnie głos zabrał Bartosz Smykowski z Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, który przedstawił działania bojowe dywizjonu myśliwskiego Armii „Pomorze” w kampanii wrześniowej. Po przerwie głos zabrała Ewa Rzepka – nauczycielka historii z Zespołu Szkół w Jabłonowie Pomorskim, która przytoczyła autentyczne wspomnienia mieszkańców miasta i gminy.
Po niej Roman Trendowski – Prezes Jabłonowskiego Koła Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. opowiedział zebranym, jak wyglądało życie dzieci w obozie w Potulicach. Po tym wystąpieniu nastąpiło oficjalne zamknięcie konferencji. Na zakończenie uczniowie szkół jabłonowskich wystawili spektakl pt. „Mroczny czas okupacji”, którego scenariusz opracowała Ewa Rzepka. Konferencję poprowadził Marian Marciniak – dyrektor Muzeum w Brodnicy. Głównymi bohaterami wydarzenia stali się świadkowie mrocznego czasu okupacji – byli więźniowie i byłe więźniarki obozów koncentracyjnych. Wśród zaproszonych gości znaleźli się: Pani Maria Mazurkiewicz – Kujawsko-Pomorski Wicekurator Oświaty, Pan Czesław Stawikowski oraz Pan Dariusz Zagórski – starsi wizytatorzy, przedstawiciele władz województwa, powiatu i gminy, osoby duchowne i konsekrowane, dyrektorzy instytucji powiatowych, przedstawiciel 4. Brodnickiego Pułku Chemicznego oraz licznie przybyli mieszkańcy Jabłonowa, a także Torunia i Golubia-Dobrzynia. Liczne grono gości stanowili dyrektorzy wraz z nauczycielami i uczniami szkół podstawowych (z Płowęża, Góral, Lisnowa, Zbiczna, Bobrowa, Świecia nad Osa, Radzynia Chełmińskiego, Książek, Linowa, Bursztynowa, Jabłonowa Pomorskiego) i ponadpodstawowych (I Liceum Ogólnokształcącego w Brodnicy, Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Brodnicy oraz III Liceum Ogólnokształcącego w Brodnicy). W sumie w konferencji uczestniczyło ponad 450 gości. W przerwie prowadzącemu spotkanie Marianowi Marciniakowi, dyrektorowi Muzeum w Brodnicy, zadano pytanie, czemu służą takie konferencje jak ta. Myślę, że opinie uczestników – nauczycieli i uczniów ZS w Jabłonowie – są na to najlepszą odpowiedzią.
Wypowiedzi uczniów i nauczycieli:
Konferencja popularnonaukowa, która odbyła się w naszej szkole, była wspaniałą lekcją historii dla uczniów i dla nas wszystkich. Najbardziej zaciekawiła mnie prelekcja pani Ewy Rzepki, która dotyczyła poruszających wspomnień mieszkańców miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie. Ponadto ogromne wrażenie zrobił na mnie spektakl pt. „Mroczny czas okupacji” w wykonaniu uczniów jabłonowskich szkół. Przyznam szczerze, że tematyka II wojny światowej jest mi dość bliska, gdyż bardzo często rozmawiam o tym z moim teściem, który jako kilkunastoletnie dziecko był więziony w obozie w Smukale i Potulicach. Adam Szwed – matematyk
Najbardziej poruszyły mnie słowa Pana Romana Trendowskiego, kombatanta II wojny światowej, który opowiedział o doświadczeniach dzieci… Po raz kolejny uświadomiłam sobie, jak ważne jest zachowanie pamięci o tamtych wydarzeniach, nie tylko ogólnonarodowych, ale i lokalnych, jednostkowych. Wszyscy: i młodzi, i starzy musimy mieć świadomość swoich korzeni i pamiętać o tych, którzy byli przed nami. Zaryzykowałabym nawet stwierdzenie, że bez tego nie jesteśmy w pełni dobrymi Polakami i dobrymi ludźmi. Magdalena Seidler – polonistka
Konferencja była znakomitą lekcją historii przede wszystkim dla młodzieży, która tego dnia tłumnie wypełniła halę sportową Zespołu Szkół. Uczniowie mogli poznać wiele faktów dotyczących losów swojego miasta w czasie działań wojennych. Te tragiczne wydarzenia dotykają każdego z nas, bo jak podkreśliła pani kurator, każda rodzina w Polsce straciła kogoś bliskiego. Nieocenione było też spotkanie z kombatantami, naocznymi świadkami tamtych wydarzeń. To spotkanie pokoleń daje nadzieję, że pamięć o wrześniu 39′ będzie dalej pielęgnowana, i szansę, że podobne wydarzenia nie będą już miały miejsca. Marcin Motofa – geograf
Ta konferencja bardzo mnie zaciekawiła. Szczególnie podobało mi się wystąpienie pana z Muzeum Wojsk Lądowych, ponieważ poruszył ciekawą dla mnie tematykę lotnictwa z początku II wojny św. Mateusz Pokojski – uczeń II klasy LO
Uważam, że konferencja była ciekawa. Dobrze było dowiedzieć się o siłach powietrznych II Rzeczypospolitej. Największe jednak wrażenie zrobiło na mnie przedstawienie, bo śpiewający chórek wprowadzał niesamowity klimat. Kacper Strzelecki – uczeń II klasy LO
Konferencja bardzo mi się podobała. Mogła chociaż w małym stopniu pokazać, co przeżyły rodziny podczas wojny. Zuzanna Adamkiewicz – uczennica II klasy LO
Konferencja zrobiła na mnie ogromne wrażenie. Czas II wojny św. stał mi się bliższy. Dowiedziałam się wielu ciekawych informacji o terenach, na których codziennie przebywam. Agata Biegajska – uczennica II klasy LO
Uważam, że konferencja była ciekawa. Pani kurator podsunęła mi pomysł, by bardziej zainteresować się historią mojej rodziny. Marta Oszwałdowska – uczennica II klasy LO
Wypowiedzi prowadzących bardzo przybliżyły mi czas II wojny św. Kiedy widziałam ludzi, którzy wojnę przeżyli, mogłam choć w części wyobrazić sobie przez co musieli przejść. Ola Szeligowska – uczennica II klasy LO
Ta konferencja nauczyła mnie, że trzeba szanować drugą osobę, bo nigdy nie wiadomo, czy nie widzi się jej ostatni raz. Zmieniła też moje poglądy o tamtych czasach. W pamięci utkwiły mi słowa wicestarosty, który sparafrazował słowa poety, mówiąc, że jeśli my zapomnimy o ofiarach II wojny św., to Bóg zapomni o nas! Jakub Szmit – uczeń III klasy LO
Dzięki tej konferencji zrozumiałem, że wojna to niekoniecznie dzielni żołnierze i heroiczne czyny, lecz głód, smród i bieda. Cieszę się, że nie żyłem w tamtych czasach i zrozumiałem, że trzeba doceniać to, co się dziś ma. Eryk Bogucki – uczeń III klasy LO
Dzięki konferencji zrozumiałam, jak wiele zawdzięczamy osobom, które poświęciły życie, by nasza ojczyzna mogła być wolna. Z wypowiedzi kombatantów wiem, że trudno im zapomnieć o koszmarze wojny. Dzięki temu rozumiem, że trzeba każdego dnia być wdzięcznym losowi, że żyjemy w wolnej i pięknej Polsce. Wiktoria Wichrowska – uczennica III klasy LO
